زهر زنبور عسل

زهر زنبور عسل : زهر زنبور عسل مایعی است تلخ مزه به رنگ روشن دارای وزن مخصوص (۱٫۱۳۱۳ )، دارای بوی خاص و واکنش اسیدی بوده و در مجاورت هوا به سرعت خشک میشود. زهر زنبور ترکیب بسیار پیچیده ای دارد و دست کم هشت نوع پروتئین در آن شناسایی شده است. مشخص شده است ترکیبات زهر رنبور عسل مناطق مختلف و نسبت به فصل های مختلف با هم فرق میکند. تأثیر زهر زنبور عسل بر بیماری MS، آرتروز و رماتیسم: اثر ضد روماتیسمی زهر زنبور عسل مدت طولانی است که شناخته شده است. تحقیقات نشان داده که سه ترکیب موجود در زهر زنبور (ملیتین، آدولاپین و mcd پپتید) دارای اثر ضد التهابی هستند و نقش قابل ملاحظه ای در بهبودی و بازیافت سلامتی بیمار دارند. اخیراً فرآورده های دارای کورتیزون در درمان بیماریهای التهابی روماتیسمی مورد استفاده قرار می گیرد. زهر زنبور نه تنها موضعی بلکه از طریق سیستم هورمونی نیز عمل می کند. زهر زنبور بدن انسان را به طور طبیعی تحریک می کند تا سطح کورتیزون را افزایش بدهد (کورتیزون توسط غده آدرنال ترشح می شود) این اثر زهر با دیگر داروهایی که مستقیماً روی محل آسیب دیده اثر می گذارند متفاوت است. پپتید MCD جدا شده از زهر زنبور عسل نشان داده که در درمان آرتریت حدود 100بار قویتر از هیدروکورتیزن است. آپامین یکی از ترکیبات مهم زهر زنبور عسل است که به نظر می رسد با مشارکت دیگر ترکیبات زهر زنبور نقش موثری در درمان بیماری ام. اس دارد. زهر زنبور همچنین حاوی چندین ترکیب فعال و به میزان کم می باشد که در فرایند سلامتی اثر مشترکی دارند. از نکات مهم و قابل توجه زهر زنبور عسل اثرات متفاوت جانبی آن در مقایسه با دارو های حاوی کورتیزون است. بیمارانی که از شیوه ی زنبور درمانی استفاده کرده اند افزایش روحیه، افزایش انرژی و همچنین تنظیم فشار خون را گزارش کرده اند. در مقابل بیمارانی که کورتیزون دریافت کرده اند افسردگی، افزایش وزن، زودرنجی، خستگی و احتباس آب را گزارش نموده اند. نیش زنبور و آمپول زهر در طول درمان سبب ایجاد درد در بیمار میشود. بنابراین آمپول زهر حاوی میزان کمی از پروکائین است تا این مشکل را کاهش دهد. به هر حال به مظور رفع این مشکل از فراورده های تخلیص شده ، استریل و استاندارد زهر زنبور به عنوان یک فراورده دارویی می توان استفاده کرد. تر کیبا ت اصلی زهر زنبور عسل: آ نزیم ها: فسفو لیپازA2-هیا لورونیداز-اسید فسفا تاز پپتید ها: آپا مین -ملیتین- پپتید MCD -سکا پین -تر تیا پین-آدو لاپین آ مین های بیو ژنیک: هیستا مین – دوپا مین -نوراپی نفرین – لکوترین اثر زهر زنبور در درمان بیماری MS : Multiple Sclerosis – بیماری با علت نامعلوم می باشد. در این بیماری قسمتهایی از رشته های عصبی در سیستم عصبی مرکزی به واسطه خطا در فعالیت سیستم ایمنی بدن بیمار دچار التهاب و تخریب پوشش میلین و جراحت اکسون شده و در نهایت آسیب میبیند . بیمار و پزشک هیچ گونه پیش بینی از آینده بیماری ندارند و داروهای عرضه شده : ( Interferon B-1a – Interferon B-1b < Betaseron ) در بسیاری از موارد نمی تواند بیماری را درمان کند. ا ستفاده از زهر زنبور عسل یکی از روش های جایگزین و مناسب برای در مان این بیماری است. با توجه به جد ول تر کیبا ت زهر زنبور، Melittin که ۵۰ % وزن خشک زهر را تشکیل میدهد یکی از مهم ترین مواد ضد التهاب ( ۱۰۰ برابر قویتر ازHydrocortisol )) است. Adolapin ماده دیگر موجود در زهر می باشد که از طریق مهار فعالیت آنزیم ‍‍Cyclooxygenase باعث اثر ضد التهابی و ضد درد می شود . Apaminاز تشکیل Complement C3 جلوگیری میکند و کانال های پتاسیمی وابسته به کلسیم را بلوکه می کند و به همین دلیل انتقال عصبی را تشدید میکند . آنزیم Hyaluronidase نیز Scar تشکیل شده در بیماران ام اس را از بین می برد. در دنیا تعداد قابل توجهی از بیماران MS فلج شده با زنبور درمانی صحت کامل خود را باز یافته اند . در سال ۱۹۹۷ میلادی انجمن MS امریکا مبلغ ۲۵۰۰۰۰ دلار در اختیار دکتر Beltani رئیس بخش ایمونولوژی دانشگاه Georgetown آمریکا قرار داد تا در مورد تاثیر زهر زنبور روی بیماران مبتلا به MS تحقیق نماید. تحقیقات نشان داد که زهر زنبور عسل در ۶۰ % بیماران سبب بهبودی شده است. اثر درمانی زهر زنبورعسل در بیماریهای رماتیسمی: موادموثری ازجمله ملیتین در زهر زنبور عسل وجود دارد که میتواند در درمان بیماریهای رماتیسمی موثر باشد. نظر به اینکه استفاده مستقیم ازنیش زنبور عسل ممکنست واکنش‌های آلرژیک و حتی شوک آنافیلاکتیک و حتی مرگ ایجاد نماید لذا از زهر زنبور عسل فرآورده های داروئی بصورت پماد جلدی و قرص‌های خوراکی ساخته شده و دردرمان بیماریهای روماتیسمی مورداستفاده قرار می گیرد. زهر زنبور عسل از دیرباز برای درمان بیماریهای رماتیسمی بکار می رفته است اما تا کنون این روش درمانی در طب غربی پذیرفته نشده است. در یک تحقیق در دانشگاه تربیت معلم بمنظور بررسی علمی این اثرات، ابتدا بعنوان مطالعه اولیه در سه بیمار رماتیسمی داوطلب و پس از اخذ رضایت نامه کتبی نیش مستقیم زنبور عسل بکار رفت. نتایج حاصله رضایت بخش بود و لذا تولید فراورده تزریقی جدیدی از زهر زنبور عسل بمنظور بررسی علمی اثرات آن مد نظر قرار گرفت. یک دستگاه شوک الکتریکی جدید برای استحصال زهر زنبور عسل طراحی و ساخته شد. زهر زنبور عسل استحصال شده از نظر طیف اسپکتروفتومتری و نیز از نظر pH با زهر زنبور عسل استاندارد درجه یک سیگما مقایسه گشت. روش جدیدی برای استاندارد کردن زهر زنبور عسل ابداع گشت. این روش بر مبنای سنجش میکروبی توسط انتشار از دیسک و با استفاده از میکروارگانیسم باسیلوس سابتیلیس (ATCC 6633) و زهر زنبور عسل درجه یک سیگما انجام پذیرفت. زهر زنبور عسل تولیدی توسط *****های غشایی Millipore استریل گشت و سپس در ۴ دوزاژ مختلف بصورت ویالهای لیوفیلیزه فرموله شد. این فرآورده مورد آزمونهای استریلیتی LD50 و Safety (تزریق وریدی به موشهای سوری) واقع گشته pH و نیز اسپکتروفتوگرام آنها بررسی شد. دستگاه شوک الکتریکی جدید بعنوان اولین دستگاه سم گیر زنبور ساخت ایران به ثبت اختراع رسید. pH و حداکثر جذب هر دو نوع زهر زنبور عسل یکی بودند (به ترتیب ۰/۱ - ۵/۵ ,۲۸۰nm ). منحنی استاندارد بدست آمده از روش سنجش میکروبی خطی بود (r=0.99609 -0.00260 , CV%=3.788 -0.440) . بعنوان یک طرح اولیه، حدود سه هزار ویال در چهار دوزاژ مختلف ۰/۱۴،۰/۳۶،۰/۷۰،۱٫۴mg/vial در انستیتو رازی حصارک تهیه گشت. نتایج آزمونهای استریلیتی و Safety رضایتبخش بودند. مقایسه اسپکتروفتوگرامها و pH زهر زنبور عسل قبل از فرمولاسیون و پس از آن حاکی از عدم تغییر در ماهیت زهر زنبور عسل بود. LD50 فرآورده تزریق زیر جلدی از زهر زنبور عسل برابربا ۰/۰۶۱ - ۳/۸۸ mg/kg بود. برای نخستین بار در ایران فرآورده تزریق زیر جلدی از زهر زنبور عسل ساخته شد. پس از اخذ مجوز لازم از وزارت بهداشت، بررسیهای بالینی در مورد اثرات درمانی زهر زنبور عسل ایران روی برخی از امراض خود ایمنی از قبیل مالتیپل اسکلروزیس و آرتریتهای سرم منفی انجام خواهد شد درباره فواید محصولات زنبـور عسـل تحقیقات بسیاری ان جام شده اسـت کـه از آن جمله‎می‎توان به استفاده از زهر زنبور عسل اشاره کرد. استفاده درمانی از زهر یا نیش زنبور عسل ‎حدود دو هزار سال قبل در اروپا و آسیا آغاز شد. زهر زنبور عسل ضدالتهاب، ضد باکتری و ضد قارچ است و به علاوه پس از مـصـرف در بدن مـوجـب آزادسـازی تـرکـیبـات طبیـعـی ضدالتهابی به ویژه کورتیـزول و آزادسـازی هورمون پیش ساز کورتیزول می شود. آسیب های لیگامان ها، تاندونـیـت، بورسیت‎، فیبروزیت و دیگر تروماهای بافـت نرم از جمله بیماریهایی است که بـا نـیـش زنبور عسل به خوبی درمان می شوند. همچنین استفاده از نیش زنبور عسل در تخفیف سردردهای میگرنی و پلـی نـوریـت در حال بررسی است. استفاده از زهـر زنبـور عسـل مـوجـب تاخیر در انعقاد خون به ویـژه در رگـهـای کوچک می شود و می تـوان از آن در بهـبـود جریان خون بهره برد. مدارکی نیز وجود دارد که زهر زنبـور عسل در کاهش کلستـرول و تحـریـک دسـتگـاه ایمنی بدن موثر است. اسـتفـاده از زهـر زنبـور عـســل در بـیمـارانـی کـه بـه هیـچیـک از روشـهـای درمانی غیراستـروئیـدی و ضـدالـتهـابـی و کورتیکو استروئیدها و داروهـای کـاهـنـده ایمنی پاسخ ‎نداده اند ممکن است مفید باشد. محققان توصیه می کنند که بهتـر اسـت همزمان با استفاده از زهر زنبور عـسـل از دیگر محصولات زنبور عسل نیز استفـاده شـود تا دستگاه ایمنی بدن پاسخ بهتری به درمان نشان دهد. فیزیولوژی دستگاه تولید زهر: 1: سیستم ترشح زهر در زنبور عسل : این سیستم از یک غدهء کوچک بازی و یک غدهء کوچک اسیدی تشکیل شده است . زهر از این دو غده ترشح شده و به داخل کانالهای زهر جریان می یابند. غدد زهری بسیار پیچیده و منشعب هستند . اجزای سازندهء زهراز سلولهای ترشحی ترشح و توسط کانالهای فرعی به کانال اصلی و ازآنجا به کیسهء زهر هدایت می شوند. 2: چگونگی تولید زهر و عوامل موثر در آن : کار غدد زهری در زنبور کارگربلافاصله بعد ازبلوغ شروع شده و حداکثر تولید آن 2-3 هفته ادامه می یابد اما ساخته شدن تمامی اجزای زهر در یک زمان انجام نمی شود. همچنین بین مقدار گرده موجود در طبیعت و تولید زهر رابطهء مستقیم وجود دارد به گونه ای معمولا\" در فروردین و اردیبهشت تولید زهر افزایش می یابد. در زنبوران تولید زهر در اثر تحلیل غدد زهری کاهش می یابد . زنبوران کارگر جوان به محض خروج از جایگاهشان دارای ذخیرهء زهری بوده که به تدریج افزایش می یابد این مقدار معمولا\" در دو هفتگی به حداکثر مقدار خود می رسد . یک زنبور کارگر می تواند 2-3 میکرولیتر تولید زهر نماید. Apis Dorsata بیشترین مقدار زهر را نسبت بهApis Mellifira تولید می کند ازهر 10000 زنبور 1 گرم سم خشک بدست می آید. بطور کل غذاهای حاوی هیدرات کربن کمتر از مواد آلبومین دار در تولید زهر دخالت دارند. 3: ساختمان نیش : در زنبورهای کارگر و ملکه نیش اندام تخمریزی تغییر شکل یافته ای است که بصورت یک اندام دفاعی می تواند از بدن زنبور بیرون بیایید . علاوه بر این نیش ملکه در مکانیسم استقرارمستقیم تخم در داخل حجره ها نقش دارد. نیش بطور کلی از تغییر شکل پوست های حلقه های 8 و9 شکمی بوجود می آید. طول نیش در زنبور عسل mm5-6 بوده که دارای 14-16 دندانه یا خار می باشد که پس از فرورفتن آن به داخل بدن مانع خروجش می شود. . 4: چگونگی نیش زدن : این عمل در زنبورهای کارگر به 2 صورت انجام می شود : حالت (1) : زنبور به آرامی و بدون عجله نیش خود را به داخل بدن انسان یا حیوان فرو کرد و پس از تزریق زهر آن را به آرامی خارج می کند. حالت (2) : زنبور به به سرعت حمله کرده و نیش خود را فرومی کند و در این حالت عموما\" با توجه به ساختمان نیش که اره ای شکل می باشد در اثر تلاش برای خارج کردن نیش و فرار از خطر نیش به همراه کیسهء زهر و حتی روده هایش از بدن خارج شده و روی بدن موجود باقی می ماند این زنبور بعد از مدت کوتاهی می میرد . نیش در حالت عادی بطرف شکم جمع شده و در صورت لزوم یک ماهیچهء مخصوص به خارج فرستاده می شود گنجایش کیسهء زهر 2/0 - mg 3/0 است . فرو کردن نیش در داخل بدن دشمن توسط حرکات جلو و عقب رفتن و لرزش توام با فشار و بلاخره پمپاژ و خالی کردن زهر در محل گزش می باشد . نیش همانند کمانی فنرمانند عمل می کند و از دو قسمت راست و چپ تشکیل شده است که حرکات این دو قسمت متقابل بگونه ای است که یک قسمت جلو رفته و قسمت دیگر عقب نشینی می کند . پس از جدا شدن نیش از بدن زنبور عضله هایی که باعث حرکات نیش می گردند باعث ادامه یافتن عمل پمپاز زهر به داخل بدن می شود . منبع:beeee.blogfa.com